2008-04-28
Nadat Portishead in 1998 haar live-cd Roseland NYC Live op de markt bracht, werd het angstvallig stil rond de band. Het waren slechts geruchten die het Portishead-sprookje in stand hielden. Zo zou de band rond Geoff Barrow en zangeres Beth Gibbons enkele jaren geleden druk bezig geweest zijn met een nieuwe plaat, maar op het moment dat de cd klaar was en afgemixt kon worden, besloten ze de cd toch maar niet uit te brengen. ”Rotzooi”, alsdus Barrow. Maar Portishead is plotseling terug met Third en de grote vraag is uiteraard of Portishead het niveau van voorgangers Dummy (1994) en Portishead (1997) kan evenaren, verbeteren of anderszins kan verrassen. Alhoewel de meningen erover verdeeld zijn, kun je Dummy en Portishead wel degelijk met elkaar vergelijken. De sound op beide albums zijn onmiskenbaar van Portishead en erg veel verschil in stijl is ook niet waarneembaar. De lome beats, het scratchen en de zoektocht naar een melancholgische, dromerige sound die versterkt wordt door Beth Gibbons zijn op beide platen aanwezig. Deze stijl wordt ‘triphop’ genoemd, een term die de band zelf hekelt. Met name Dummy weet een onwaarschijnlijk emotionele sfeer te creëren, een sfeer die door merg en been gaat en blijft gaan. Nummers als ‘Mysterons’, ‘Roads’ en (het in de HMH werkelijk fenomenaal uitgevoerde) ‘Wandering Stars’ zijn 14 jaar na dato nog altijd springlevend en zullen ook nooit aan tijd onderhevig zijn. Het wat grovere Portishead uit 1997, waarbij wat meer beats toegevoegd zijn ten opzichte van Dummy, kent met nummers als ‘Only You’, ‘Cowboys’, ‘All Mine’ en ‘Over’ minstens net zoveel hoogtepunten en met deze cd leek de band eigenlijk gewoon klaar en konden we de mysterieuze band Portishead in de geschiedenisboeken opnemen met twee prachtige albums op hun CV.
De komst van Third kun je in dat opzicht behoorlijk risicovol noemen. Maken ze een plaat in hetzelfde rijtje als Dummy en Portishead? Dan moeten ze die twee overtreffen, wat bijna niet te doen is. Maken ze een volstrekt andere plaat? Dan ontnemen ze Dummy en Portishead hoogstwaarschijnlijk toch enige glans, wat eeuwig zonde zal zijn. Portishead is enigszins geslaagd. Third is essentieel anders dan de twee voorgangers, maar past toch in het Portisheadstraatje thuis.
De verschillen zijn letterlijk én gevoelsmatig aan te wijzen. Het letterlijke is dat Geoff Barrow niet meer scratcht en veel minder samples gebruikt. Ook ligt het tempo van veel nummers een stuk hoger en zijn er echt beats te horen. Bovendien is Third minder, véél minder toegankelijk. Een eerste luisterbeurt zadelt je namelijk op met een nogal teleurgesteld gevoel. Het is saai, het is een brei van geluid, het heeft weinig melodie en het is beklemmend. Maar, zoals hierboven nadrukkelijk geschreven, het is Portishead en Portishead verdient meer luisterbeurten. Na een flink aantal pogingen zullen de pareltjes vanzelf verrijzen. Gaarne wijst ondergetekende alvast wat pareltjes aan. Single ‘Machine Gun’ (met een machinegeweer-achtige beat), het epische ‘We Carry On’, het weergaloos mooie ‘The Rip’, het mysterieuze en moeilijke ‘Hunter’, het melodieuze ‘Magic Doors’ en opener ‘Silence’ (met een wel érg abrupt einde, zonde!) zijn zeer zeker de moeite waard. Nummers als ‘Plastic’, niemandalletje ‘Deep Water’ (waarom zet je zoiets op een Portisheadplaat??) en het nogal beklemmende ‘Small’ zijn op z’n minst discutabel.
Third heeft de honger naar een nieuw decennium Portishead absoluut aangewakkerd, maar is simpelweg niet zo fraai als haar voorgangers. Third is wel een heel aardig voorgerecht op hopelijk een nieuw, aanstaand meesterwerk.
The 925s - Time to Wake UpHet verhaal van The 925s lijkt eigenlijk het verhaal van de omgekeerde...
Counting Crows - Saturday Nights & Sunday Mornings Voor het grote publiek is Counting Crows waarschijnlijk toch vooral die...