VERSLAG: David Byrne - 04/11 - AFAS Live

David Byrne – 4-11 – AFAS Live

Wie er tijdens Down The Rabbit Hole bij was, had het over ‘het concert van het jaar’. Die kwalificatie was ook vanavond na het concert van David Byrne veelvuldig te horen, na diens optreden in de AFAS Live.

Na zijn succesvolle optreden op het festival in Beuningen keerde Byrne vanavond terug voor een reguliere stop tijdens zijn American Utopiatour, in een strak uitverkochte AFAS Live. De voormalige frontman van Talking Heads speelde 9 jaar terug voor het laatst in Nederland, maar zijn fans, die gezien de gemiddelde leeftijd de Talking Heads ook nog hebben zien optreden, waren hem niet vergeten. Gezien het aantal gezochte kaarten had Mojo de zaal gemakkelijk nog een keer kunnen vullen, als hij niet een dag later al in Parijs verwacht zou worden. De soloartiest Byrne, altijd muzikaal relevant en avontuurlijk gebleven sinds het uiteengaan van Talking Heads, blijkt op zijn 66e populairder dan ooit.

Het optreden is onderdeel van de American Utopiatour, naar zijn dit jaar verschenen album American Utopia. Een prikkelende titel, in het Amerika van Trump. Nu is de Amerikaan nooit vies geweest van politieke statements. In zijn muziek natuurlijk, zowel bij de Talking Heads als in zijn solocarrière, maar ook in interviews of in zijn fraaie boek How Music Works. Ook vanavond is dat het geval, zoals bijvoorbeeld in afsluiter Hell You Talmbout, een cover van
Janelle Monáe waarin de namen van gekleurde Amerikanen die door politiegeweld om het leven zijn gebracht worden opgenoemd.

Wat daarvoor gebeurt, is een even indrukwekkend als vrolijk feest voor de zintuigen en de heupen. Vanaf het moment dat Byrne het podium betreedt en begint met Here, gaan de mondhoeken omhoog. Als een verstrooide neuropsychologieprofessor geeft hij al zingend anatomieles met een stel plastic hersenen in de hand, terwijl om hem een voor een 9 muzikanten en 2 dansers/achtergrondvocalisten uit de coulissen (een soort regengordijn) tevoorschijn komen. Allen strak in eenzelfde pak als Byrne, allemaal net als hij op blote voeten. De kenner weet: Byrne werkt vanuit concepten, waardoor zijn optredens altijd meer zijn dan een artiest die simpel zijn liedjes speelt. Byrne is een kunstenaar, en dat bewijst hij vanavond eens te meer in een show die verrassend simpel is qua middelen, maar de kracht van muziek maximaal tot zijn recht laat komen.

Wat volgt is een optreden waarin hij rijkelijk put uit zijn werk met Talking Heads, aangevuld met liedjes van zijn laatste album. Alle ingrediënten uit zijn rijke carrière komen terug, van de elementen uit wereldse muziek tot de punk, funk en avant-garde van Talking Heads. De flirt met musical van Byrne op Here Lies Love, zijn album met Fatboy Slim, is terug te zien in de choreografie die het optreden naar een hoger niveau tilt. De show is geregisseerd in een choreografie waarin de verschillen van de muzikanten tot uitdrukking komen, zonder het geheel geweld aan te doen. Daarbij bewegen de muzikanten draadloos over het podium met mobiele instrumenten, wat een enorme dynamiek oplevert. Zo is het drumstel opgeknipt en verdeeld over drie percussionisten en zijn er verschillende multi-instrumentalisten die bijvoorbeeld ook berimbau of tama bespelen. Er wordt gedanst, gesprongen, gelopen, gerend, gelegen en geparadeerd als in een carnavalsoptocht. ‘Wordt hier wel echt live gespeeld?’ schiet er door je hoofd. ‘Ja’, verzekert Byrne zelf vanaf het podium, al ging die vraag niet over zijn vocalen, die regelmatig tekort schieten. Ter demonstratie introduceert hij stuk voor stuk de muzikanten, die zo samen Born Under Punches (Talking Heads) opbouwen.

De American Utopia van Byrne staat hier op het podium. Het is prachtig. Hier staat een inclusieve wereld op de planken, waarin verschillen worden geaccepteerd, omarmd, de kracht en eigenheid gebruikt om er samen iets van te maken dat de individuele elementen ontstijgt. Iedereen draagt dezelfde outfit en is onderdeel van het geheel, maar heeft daarbinnen zijn eigen rol en eigen individualiteit, in uiterlijk, sekse, nationaliteit (‘Er spelen 3 Brazilianen in deze band, en zonder hen zou deze show niet mogelijk zijn’ zegt Byrne halverwege), instrument en wijze van bewegen. Het ene moment danst en speelt ieder voor zich, dan weer in kleine groepjes, om op gezette moment als team te bewegen. Het oogt speels, het swingt, overal is wat te zien en het spelplezier spat er van af, ondanks dat de hele show vast staat. En dat voor een zittend publiek, dat constant twijfelt tussen staan en dansen of blijven zitten. Als dan als laatste liedje voor de toegift Burning Down The House wordt ingezet, is het kwaad beslecht en danst iedereen. Die Amerikaanse utopie past ook prima in de Hollandse polder.